Specyficzne poglądy

[piotr]

@Lo'tsa'wa, we wstępie do swojego przekładu do sutty Avijjāpaccaya (SN 12.35) napisałeś:

• Sūtra jest o tyle „kontrowersyjna”, że Ṭhānissaro Bhikkhu ma specyficzny pogląd na temat „duszy” w buddyzmie; toteż i zdecydował się na użycie tego wyrażenia w swoim tłumaczeniu.

Mógłbyś mi wytłumaczyć co miałeś na myśli?

[Lo'tsa'wa]

Spróbuje. Temat już niejako poruszyłem w wątku o Ananda Sutrze SN44.10 -> http://forum.medytacja.net/viewtopic.php?f=105&t=9831

Z opinią Thanissaro Bhikkhu można się zapoznać słuchając wykładu dostępnego na stronie http://www.dharmaseed.org/teacher/179/.
Chodzi mi o wykład:
2010-03-16 Selves & Not-Self, Part I 35:40 - wystarczy odsłuchać dosłownie pierwszą minutę.

"(...) You probably heard that one of the basic principles that the buddhist teaching is there is no self, so tonight I'm gonna tell you that your Professor lied to you (śmiech), The Buddha never said that. (...)"

Kontrowersyjna dlatego, że samo słowo "dusza" ma pewne konotacje chrześcijańskie, co wywołuje pewną wątpliwość/nieufność. Może to dość niefortunne słowo. etc, etc...

[Lo'tsa'wa]

Generalnie, o ile dobrze zrozumiałem, T.B chodzi o to, że "dusza" nie jest czymś prawdziwie istniejącym ale raczej procesem/sposobem funkcjonowania w świecie; zależnym od warunków ergo zmiennym ergo pustym. Zachęcam wszystkich do odsłuchania wykładu.

[piotr]

@Lo'tsa'wa, zauważyłeś, że w oryginale słowo, przełożone jako „soul” to jīva?

[Lo'tsa'wa]

Uh. Nie? Ale wyczytałem na wiki, że ma to konotacje językowe z oddechem i z "alive"...

[piotr]

@Lo'tsa'wa, zajrzałem dzisiaj do katechizmu Kościoła Katolickiego i znalazłem tam taki fragment dotyczący duszy:

• 362 Osoba ludzka, stworzona na obraz Boży, jest równocześnie istotą cielesną i duchową. Opis biblijny wyraża tę rzeczywistość językiem symbolicznym, gdy stwierdza, że „Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał się człowiek istotą żywą” (Rdz 2, 7). Cały człowiek jest więc chciany przez Boga.
  
  363 Pojęcie dusza często oznacza w Piśmie świętym życie ludzkie lub całą osobę ludzką . Oznacza także to wszystko, co w człowieku jest najbardziej wewnętrzne i najwartościowsze; to, co sprawia, że człowiek jest w sposób najbardziej szczególny obrazem Boga: „dusza” oznacza zasadę duchową w człowieku.
  
  — Katechizm Kościoła Katolickiego, Rozdział I

Co wydaje mi się, co do zasady, korespondować dość dobrze z tym jak opisana jest jīva na Wikipedii:

• W hinduizmie i dżinizmie, jiva (sans.: जीव, jīva lib jiwa) jest żywą istotą lub, bardziej dokładnie, nieśmiertelną esencją żywego organizmu (człowieka, zwierzęcia, ryby lub rośliny, itd.), która przeżywa fizyczną śmierć. Ma bardzo podobne znaczenie do „atmy”, jednak atma odnosi się do „kosmicznej jaźni”, to „jiva” używana jest do określenia pojedynczej „żywej jednostki” lub szczególnie „żywej istoty”. Dlatego używa się terminów Paramatma i jivatma w celu uniknięcia pomieszania.
  
  Samo słowo pochodzi od sanskryckiego słowa Jivás, które ma rdzeń jīv- „oddychać”. Ma ten sam indo-europejski rdzeń co łacińskie słowo Vivus: „żywy”.
  
  — Wikipedia, Jiva

[Lo'tsa'wa]

Widzę, że jest pewna różnica... Katolicyzm zgubił gdzieś po drodze twierdzenie, że zwierzęta także posiadają duszę. Zacząłem szukać wstecz genezy pojęcia duszy, przypomniałem sobie o Pneumie "Arystotelesowskiej"...

In Stoic philosophy, pneuma (πνεῦμα) is the concept of the "breath of life," a mixture of the elements air (in motion) and fire (as warmth).[1] Originating among Greek medical writers who locate human vitality in the breath, pneuma for the Stoics is the active, generative principle that organizes both the individual and the cosmos.[2] In its highest form, the pneuma constitutes the human soul (psychê), which is a fragment of the pneuma that is the soul of God (Zeus). As a force that structures matter, it exists even in inanimate objects.[3]

Pozdrawiam

[piotr]

@Lo'tsa'wa, tak oczywiście są pewne różnice. Rozumienie duszy z katechizmu Kościoła Katolickiego jest tylko przykładem, jakie można mieć na temat duszy w danym kontekście. Dżiniści raczej nie wierzyliby, że dusza tchnięta była przez Boga stwórcę, itd., itd. Jednak zasada jest ta sama: dusza oznacza zarówno życie, żywą istotę (podobnie jest w języku polskim: „nie ma tu żywej duszy!”) jak i jakąś esencję dającą życie ciału.

To pierwsze znaczenie jest używane przez Buddę w Kanonie Pāḷi. Jednak nie podnosi on metafizycznych i bezsensownych spekulacji, które wiążą się z drugim znaczeniem tego słowa (czy dusza i ciało to jedno i to samo, czy nie, itd.).